संवाद /

शुरुआती पत्रकारिताको त्यो साँघुरो गोरेटो 
आज फराकिलो सडक बन्दैछ 
काशीराम डाँगी, नेपाल पत्रकार महासंघ रोल्पाका संस्थापक अध्यक्ष हुनुहुन्छ । पत्रकारिताका साथसाथै साहित्य सिर्जनामा पनि उहाँको अभिरुचि छ । सञ्चार क्षेत्रमा विशेष योगदान गरे वापत पत्रकार डाँगीले विभिन्न सम्मान र पुरस्कार पाउनु भएको छ । उहाँ पत्रकार बनेर सञ्चार्रकर्ममा लाग्दा मुलुकमा चर्को सशस्त्र द्वन्द्वको कालो बादल मडारिइरहेको थियो । 
महासंघ रोल्पा शाखाको एक दशकको अवधि पूरा भएको सर्न्दर्भमा महासंघका संस्थापक अध्यक्ष डा“गीसँग महासंघ स्थापनाको सर्न्दर्भ, अवस्था र पत्रकारिताको वर्तमान स्थितिका बारेमा महासंघ रोल्पाका चौथो कार्यसमितिका अध्यक्ष महेश न्यौपाने ले लामो संवाद गर्नुभएको थियो । प्रस्तुत छ, उक्त संवादको सारसंक्षेप ः 
तपाईँ पत्रकारितामा कसरी लाग्नुभयो ?

म पत्रकारितामा लाग्नुको सुरुआती कारण त रहर नै हो । पत्रकारितामा लागेको धेरै समयपछि मात्र जिम्मेवारी महसुस भएको हो । रहरले लागेको पत्रकारितामा जति समय बित्दै जान्छ, उति नै जिम्मेवारी बोध हुदै जान्छ । अहिले मैले त्यस्तै अनुभव गर्दै आएको छु । माध्यमिक विद्यालय तहमा पढ्ने बेलामै पत्रपत्रिका पढ्ने र समाचार लेख्ने प्रयास थालेदेखि नै मलाई पत्रकारितामा लाग्ने अभिरुचि जागिसकेको थियो । पछि क्याम्पस तहको अध्ययन थालेपछि भने मैले पूरै समय पत्रकारिता गरेर बिताउने निर्ण्र्ाागरेँ । त्यसै अनुसार १५ वर्षअघि म मेरो गाउँ जुगारबाट सदरमुकाम लिबाङ आएँ । यता आएपछिको मेरो पूरै समय मैले पत्रकारितामै बित्दै आएको छ । 
अहिले पत्रिकारिता नै मुख्य कर्म बन्न पुग्यो । पत्रकार महासंघको स्थापना र थुप्रै साथीहरु थपिएपछि भने यो कर्म पनि रमाइलो लाग्दै आयो । अर्को कुरा, यसै जिल्लाबाट सुरु भएको सशस्त्र द्वन्द्वलाई नजिकबाट नियाल्न पाएको हुँदा कालान्तरमा यही पत्रकारिता कर्मलाई उपयुक्त मानेकाले मैले निरन्तरता दिदै आएको हुँ । 
रोल्पा जिल्लाको पत्रकारितालाई कसरी हर्ेर्नु भएको छ ?
समयका हिसाबले भन्ने हो भने मैले पत्रकारिता थालेको सुरुआती दिनका तुलनामा अहिलेको समय निकै भिन्न भएको छ । हाम्रो जिल्लामा भौतिक विकासका कारणले पहिले भन्दा केही सजिलो भएको छ । सञ्चार माध्यमहरु थपिएका पनि छन् भने सञ्चार साधनको पनि उल्लेखनीय विकास भएको छ । यस अर्थमा करिब एक दशकको तुलनामा अहिलेको पत्रकारिता गर्ने तरिकामा धेरै फरक आएको छ । बदलिँदो समयसँगै पत्रकारितालाई मापन गर्ने अर्को आधार पत्रकारिताको गुणस्तरीयता, विश्वसनीयता र समाजमा यसको प्रभावलाई हर्ेन सकिने मेरो बुझाई छ । यस अर्थमा पक्का पनि रोल्पा जिल्लाको पत्रकारितालाई मध्यनजर गर्दा आशलाग्दो मान्न सकिन्छ ।

ग्रामिण पत्रकारिता पुरस्कार डाँगीलाई

ग्रामिण पत्रकारिता पुरस्कार डाँगीलाई

2070/11/28 मा प्रकाशित

रोल्पा /फागुन २८
रोल्पा जिल्लाका ग्रामीण भेग र दुर दराजका समस्या लाई जोडतोडका साथ सन्चार माध्यमबाट उठाएको भन्दै कान्तिपुर राष्ट्रिय दैनिकका उपसम्पादक काशीराम डाँगी सम्मानित हुनुभएको छ । नेपाल पत्रकार महासंघ रोल्पाको चौथो जिल्ला अधिवेशन तथा पाँचौ साधारण सभाको उदघाटनका अवसरमा उहाँ सम्मानित हुनुभएको हो ।

रेडियो कार्यक्रम-हाम्रो यात्रा शृंखला -१

सत्प्रयास मिडिया गु्रपद्वारा उत्पादित रेडियो कार्यक्रम हाम्रो यात्रा । प्रिन्ट मिडियाका लागि सम्पादित गरिएको सामग्री यहाँ राखिएको छ । 
रोल्पामा सुरु भयो अपरेशनबाट बच्चा जन्माउने सेवा
स्वास्थ्य मानिसका लागि गतिलो सम्पत्ति सरह हो । जब मानिसको स्व्ाास्थ्य अवस्था सही हुन सक्छ, तब मात्र अरु काम गर्न सकिन्छ । सरकारले यस क्षेत्रमा वर्षोनी लगानी बढाइरहेता पनि यस क्षेत्रको र्सवाङ्गीण विकासका लागि अझै लगानी थप्नु पर्ने र यसका लागि बृहत् योजना बनाउनु पर्ने खाँचो देखिएको छ ।

सामाजिक, सांस्कृतिक, लैङ्गकि, आर्थिक र शैक्षिक अवस्थाबाट अहिले पनि महिलाहरु पछि पारिएका छन् । समाजका आधा आकाश भनिने महिला वर्गको स्वास्थ्यमा गम्भीर हेलचेक्र्याई भएको अवस्थामा नीति निर्माता र सरकारले यसमा चासो देखाउनु आवश्यक छ । महिला स्वास्थ्यसँग जोडिएको सुरक्षित मातृत्व सेवा सम्बन्धी कार्यक्रम गरी सचेतना गर्ने उद्देश्यले रोल्पामा यससँग सम्बन्धित कार्यक्रम पनि लागू भइरहेका छन् ।

रेडियो कार्यक्रम-हाम्रो यात्रा शृंखला -२

सत्प्रयास मिडिया गु्रपद्वारा उत्पादित रेडियो कार्यक्रम हाम्रो यात्रा । प्रिन्ट मिडियाका लागि सम्पादित गरिएको सामग्री यहाँ राखिएको छ । 
रेडियो कार्यक्रम-हाम्रो यात्रा शृंखला -२

भूकम्प के हो ? कसरी आउँछ ? 
आज हामी गत बैशाख १२ गते नेपालमा गएको विनाशकारी महाभूकम्पका बारेमा चर्चा गर्नेछौं । किन आउछ भूकम्प - यसबाट जोगिन वा र्सतर्क हुन के उपाय खोज्नर्ुपर्छ - भन्ने लगायतका विषयमा पनि बहस र छलफल गर्नेछौं ।
भूकम्पले नेपालमा ठूलो नोक्सान पुर्‍यायो । ठूलो मानवीय क्षति भयो । ठूलो परिमाणमा सम्पत्तिको नोक्सान भयो । करिब ८१ वर्षछि फेरि आएको यो ठूलो भूकम्प निकै विनाशकारी र डरलाग्दो बन्यो । १२ बैशाखमा आएको मुख्य भूकम्प र यसपछि अझैसम्म पनि आइरहेको पराकम्पनले मानिसहरुलाई त्राही बनाएको छ । भूकम्पले घर भत्कदा च्यापिएर, पहिरोमा पुरिएर र अन्य सम्पदाहरु भत्कदा हजारौं मानिसहरुको ज्यान गएको छ । भूकम्पकै कारणले अहिलेसम्म ८ हजार भन्दा बढी मानिसहरुले ज्यान गुमाइसकेका छन् । हजारौं संख्यामा घाइते छन् । केही मानिसहरु अझैसम्म पनि हराइरहेका छन् ।

रेडियो कार्यक्रम-हाम्रो यात्रा शृंखला -३

सत्प्रयास मिडिया गु्रपद्वारा उत्पादित रेडियो कार्यक्रम हाम्रो यात्रा । प्रिन्ट मिडियाका लागि सम्पादित गरिएको सामग्री यहाँ राखिएको छ । 

रेडियो कार्यक्रम-हाम्रो यात्रा
शृंखला -३

कस्ता घर भूकम्प प्रतिरोधी हुन् ?
हामी बस्ने घर कहाँ, कसरी र कस्तो खालको बनाउनु पर्छ - भूकम्पपछि कतिपय संस्थाहरुले विभिन्न प्रकारका सुरक्षित घर कसरी बनाउने भन्ने बारेमा र्सार्वजनिक जानकारी गराउदै आएका छन् । भूकम्पका बारेमा जानकारी दिने र यसबाट क्षति नहुने खालका संरचना समेत बनाउन सघाउने संस्था हो-भूकम्प प्रविधि राष्ट्रिय समाज नेपाल । यस संस्थाका निर्देशक विजयकृष्ण उपाध्यायले भूकम्प प्रतिरोधी घर निर्माणबारेमा दिएको अन्तरवार्ताका केही अंश यस प्रकार छ ः 
हामी आफैले भूकम्प थेग्ने घर बनाउन सक्छौं । माटोको मात्रै चाङ लगाएर वा काँचो माटोलाई जोडेर अथवा पहाडमा ढुङ्गा र माटो जोडेर बनाउन सकिन्छ । यसरी बनाउदा शहर बजारमा बनाउने जस्ता अग्ला ठूला घर बनाउन भने सकिदैन, त्यसका आफ्नै सीमितता छन् ।

चाङ चिरागका २ कविताहरु


चाङ चिराग/कविता




भाषण
.............
मञ्च
यताउति मानिसहरु
केही कुर्सीहरु
केही क्यामेराहरु
केही मोबाइलहरु
केही नोटबुक
र,

रोल्पाको साहित्यिक उत्थान र पत्रकारको दायित्व

साहित्यिक लेखनमा रोल्पाका र्सजनहरुमध्ये अधिकांशले अझै आफ्नो धार (मोड) नपकडिसकेकाले अहिल्यै नै साहित्यिक लेखनीको मूल्याङ्कन गरिहाल्ने समय आइसकेको छैन । तर पनि संख्यात्मक हिसाबले र्सजकहरुले अब चाहि धार समात्नु पर्छ भन्ने मेरो सुझाव छ ।



झ्वाट्ट हेर्दा साहित्य र पत्रकारिता उस्तै उस्तै लाग्न सक्छ । साहित्यिक र्सजक र मैदानका पत्रकारलाई कतिपयले नछुट्याउन पनि सक्छन् । तर विधागत र सक्रियताका हिसाबले पत्रकार र साहित्यकार/साहित्यकर्मी भिन्ना भिन्नै क्षेत्रका पात्र हुन् ।

पछिल्लो पटक रोल्पा जिल्लामा साहित्यिक गतिविधि फस्टाउदै गएको छ जुन सन्तोषजनक रुपमा बुझ्न सकिन्छ । जिल्लाको साहित्यिक लेखनीमा निकै लामो इतिहास नभएको सर्न्दर्भमा करिब दशक यताका आशालाग्दा र्सजकहरुको गतिविधिले जिल्लाको साहित्यिक भविष्य सुन्दर बन्न सक्छ भन्ने विश्वास लिन सकिन्छ ।

'मेरो रचना वाचन चिरागमय बन्यो'

अन्तरवार्ता/चाङ चिराग
================
चाङ चिराग, रोल्पाको साहित्यमा भर्खर सुनिन थालेको नाम हो । लामो समयदेखि पत्रकारितामा लागेका भएपनि उनलाई साहित्यिक सिर्जनाकर्मीका रुपमा चिन्न थालेको लामो समय भएको छैन । कविता लेखनमा अलि पहिलेदेखि सक्रिय उनले अघिल्लो साता लिबाङमा एकल रचना बाचन गरे । ललित साहित्य परिषदको आयोजनामा उनले एकल रचना वाचनका क्रममा १० वटा कविता सुनाउदै उनले पहिलो पटक साहित्यको यात्रामा हिड्न थालेको आभाष देखाए । अझ भनौ उनले साहित्यको मwmेरीभित्र छिर्ने प्रयास गरे । 
को हुन् चिराग ? कस्ता कविता सुनाए उनले र कस्ता कविता लेख्छन् ? जनआकांक्षा साप्ताहिकले यो पटकको कुराकानीमा तिनै चाङ चिरागसँग कुराकानी गरेको छ । उनको सिर्जना यात्रा, उनको एकल रचना वाचन र समग्र रोल्पाको साहित्यका विषयमा केन्द्रित भएर चिरागसँग कुराकानी गरिएको छ ।
१. शनिबारको एकल रचना वाचन कस्तो रहृयो ?
राम्रो भयो । साहित्यिक रचना सिर्जना गर्नबाट निकै टाढा रहदै आएको मलाई ललित साहित्य परिषदले जुन हिसाबले अगाडि ल्यायो, यसबाट म खुशी भएको छु । त्यसकारण परिषदका मित्रहरु र शुभचिन्तकहरुप्रति आभार प्रकट गर्दछु । हरेक महिनाको अन्तिम शनिबारका दिन गरिने एकल रचना वाचनको यो आठौं शृङ्खलामा मैले मेरा १० वटा कविता सुनाएँ । रोल्पाका दुइटा सामुदायिक रेडियोहरु रोल्पा र जलजलाबाट समेत प्रत्यक्ष प्रसारण गरिएकाले झन अविश्मरणीय क्षण रहृयो ।

मान्छे

कविता/चाङ चिराग

मान्छे

गाउँ र सहरमा
यहाँ मान्छेहरु छन्
यता र उता
वर अनि पर
हुलका हुल छन् मान्छेहरु
भिन्न रङ्गका
भिन्न विचारका
भिन्न आचरणका
र, भिन्न जातका
छन् मान्छेहरु ।


सन्धि

सन्धि

- चाङ चिराग

वर्षा यामका जुकाहरु
घाउहरुको खोजीमा
आइरहेछन् यहाँ
खोजिरहेछन् घाउहरु
कुनै मौसम चाहिन्न जुकालाई
बाह्रै महिना चलायमान बन्छन् जुकाहरु ।

जुकाहरु–
मान्छेलाई मन पराउँछन्
मान्छेको रगत चुस्छन्
र, मान्छेलाई मेट्न चाहन्छन्
घाउ खोज्न जुकाहरु

कविताको चिराग बाले कवि चाङ चिरागले

कविताको चिराग बाले कवि चाङ चिरागले

24th January 2015   ·   0 Comments
Ramesh_subedi- रमेश सुवेदी
‘प्रेम बहादुर
तिम्रो पेट बाँडिएको देख्दा
म पनि प्रेमको सागरमा डुबुँजस्तो लाग्छ
चुम्यौ तिमीले ढुङ्गाको टुक्रालाई
तिम्रो चुम्बनको प्रेम देख्दा
साँच्चै तिमी प्रेमबहादुर हौ
र हृदयले तिमीलाई चुमूँ लाग्छ ।’
रोल्पाली कवि चाङ चिरागले उनको एकल कविता वाचनको लागि आयोजित कार्यक्रममा वाचन गरेको पहिलो कविताको पहिलो हरफ हो यो । ‘प्रेमबहादुर’ शीर्षकको कवितामा

सुनिए चिराग

कला र शैली»

सुनिए चिराग

रोल्पा, पुस २७ - 
ललित साहित्य परिषद्ले लिवाङमा हरेक महिना एकल रचना वाचन कार्यक्रम गर्दै आएको छ । आठौं शृंखलामा शनिबार मञ्चस्थ भए रोल्पाका युवाकवि चाङ चिराग ।

चिरागले १० कविता सुनाए । कवि/पत्रकार खेम बुढामगरले चिरागका कविताले परिवर्तनको आवाज बोकेको टिप्पणी गरे । 



कवि टेकेन्द्र जीएमले भने, 'चिरागले कवितामार्फत
Army pulls out of Thawang road project
Kashiram Dangi,
Thabang, ROLPA, JAN 01 -
 Following the government’s decision to move ahead with the construction of the much-awaited Sulichaur-Thawang road project in the district through tender process, the Nepal Army (NA) has crossed off the project from its list of priorities.
Following the cessation of the decade-long conflict, locals had been requesting NA, deployed in the district for poll security, to take on the construction project.